De verlatene

Nadat de joodse vader van een vrouw is overleden, worden zij en haar gezin slachtoffer van een aanranding en een nachtelijke gewapende overval. Dit gebeurt juist op het moment dat haar oudste zoon in de Verenigde Staten traint voor marinier in het Amerikaanse leger, een keuze die de vrouw moeilijk verdraagt. De keten van noodlottigheden verbindt de vrouw met de weggevallen overdreven bescherming waar haar vader haar altijd mee bejegende. In haar zoektocht naar de daders doet zij ontdekkingen die de misdaden verbinden met haar vader en zijn verhalen uit de Tweede Wereldoorlog en worstelt zij met woede en gewelddadige wraakgevoelens. Net als in ander werk van de Nederlandse schrijfster (1961), zoals De dochter (2000) en Emoticon (2004), speelt de tweedegeneratieproblematiek van joodse families een grote rol. Deze wordt hier verbonden met ideeën over goed en kwaad in een goed opgebouwd en spannend verhaal. Daarmee is deze uitgave met recht een literaire thriller te noemen, waarbij het bijvoegelijk naamwoord hier niet slechts een verkoopbevorderend versiersel is. Voor een breed literair geïnteresseerd publiek. Paperback; normale druk.

De auteur beschrijft hoe een halfjoods gezin de Tweede Wereldoorlog beleefde. Roman met veel autobiografische elementen, die op een verfilming lijkt te wachten. Het leven van vader Daniël en zoon Daan Maandag staat centraal, van 1940 tot 21 november 1944, toen in Den Haag de actie Schneeflocke, een grote razzia, plaats vond. De intense relatie tussen de naïeve vader, een musicus, en zijn fantasierijke zoon wordt ontroerend neergezet, tegen een achtergrond van ontberingen en onderduikplannen. De rol van de gestorven katholieke moeder, een beroemde violiste, in hun leven is belangrijk, maar dat geldt ook voor instrumenten en vrienden van de straat. Vooral de belevingswereld van de jonge Daan en zijn opgroeien en ontwaken krijgen aandacht. De bekende en bekroonde Nederlandse schrijfster (1931), ook werkzaam geweest als jeugdwerker, onderwijzeres en activiste, heeft hier de novelle 'Daniël Maandag' uit 1988 met succes uitgebreid tot een interessante, ontroerende roman in de derde persoon, met een schitterend jeugdportret tegen de achtergrond van de Tweede Wereldoorlog.

Gittel (12) vertelt over de tijd waarin ze opgroeit. Ze is kind van Joodse ouders die van België naar Nederland zijn verhuisd toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Haar vader, een volkomen ongeschikte zakenman, en haar moeder, een Argentijnse immigrante, hebben veel onenigheid. Telkens als de ruzies te hevig worden, reist haar moeder met Gittel naar haar ouderlijk huis in Antwerpen. Met zelfspot en ironie beschrijft ze de sociale verhoudingen van haar tijd, de economische verwarring als gevolg van de beurskrach, en de moeite die ze moet doen om de beschikking te hebben over een piano. Tegelijk tekent ze met het contrast tussen haar geloof in het goede en de keren dat haar vertrouwen beschaamd wordt, een scherp profiel van haar levensfase. De schrijfster (1911-1960) was voor de oorlog een internationaal bekend concertpianiste; deze carrière moest ze opgeven na haar gevangenschap in een concentratiekamp. Ze schreef tijdens de oorlog gedichten, die gepubliceerd werden onder de titel 'Wrange oogst'. Een roman vol inwendige spanning en harde lessen. Deze roman werd al in 1959 positief ontvangen in de pers, de laatste van vijf herdrukken verscheen in 1989. Ook nu zijn de media vol lof en de roman is een bestseller.