Altijd roomboter

In oktober 2008 verscheen van Catherine Keyl "Catherine & Friends, over eten & emotie". In dat boek interviewde zij negentien bekende Nederlanders over hun herinneringen aan het het eten in hun jeugd, hun eetgewoonten, wat ze het liefst eten en zij vroeg hen een recept te geven. Uit die negentien geïnterviewden werden er voor dit boekje voor mensen die moeite hebben met lezen, tien gekozen onder wie Joop Braakhekke, Danny de Munck, Sonja Bakker en Gerda Havertong. De interviews zijn ingekort en herschreven in heel eenvoudige taal, net als de recepten. Dat zijn dezelfde als in "Catherine & Friends", maar weer versimpeld wat tekst en aanwijzingen betreft, al is het recept van Catherine zelf, Cocquilles met Noilly Prat, tamelijk exclusief vergeleken bij de overige recepten voor 2, 4 of 6 personen die wel algemeen verkrijgbare en betaalbare ingrediënten bevatten. Eenvoudige pocketuitgave met als omslag een collage van portretfoto's van de tien Bekende Nederlanders in kleur. Bij elk interview dezelfde foto, nu in zwart-wit; de receptfoto¿s vervielen. Duidelijke schreefloze letter, overzichtelijke lay-out. Voorin een inhoudsopgave, geen receptenregister. - Voorzien van het keurmerk Makkelijk Lezen.

In 1873 komt een jonge Nederlandse chemisch technoloog aan in Java, waar zijn ondernemende en vooruitstrevende familie plantages bezit. Hij begint een eigen plantage, Gamboeng, die zijn leven gaat beheersen. Ook nadat hij uit liefde is getrouwd met de levendige, gevoelige Jenny blijft alles in het teken van het afgelegen Gamboeng staan. Pas na haar zelfmoord in 1907 gaat hij begrijpen hoezeer hij haar en anderen te kort heeft gedaan en zichzelf heeft geïsoleerd door zijn onbuigzaamheid. Hella Haasse (1918-2011), vooral bekend door haar historische romans waarin feit en fictie knap zijn verwerkt, groeide op op Java. Zij weet de sfeer van het eiland dan ook uitstekend op te roepen in deze mooie roman. Uitgaande van bestaande correspondentie en documenten, en in de van haar bekende zorgvuldige stijl, beschrijft ze fragmentarisch en uiterst boeiend de ontwikkeling van de hoofdpersonen. Dit boek werd genomineerd voor de AKO-literatuurprijs 1993.

In 2015 kreeg Martine Bijl (1948-2019), op dat moment presentator van 'Heel Holland bakt', een hersenbloeding. Later kwam daar een depressie bovenop. Tegenover de ontreddering, uitputting en wanhoop bleven haar geest en geestkracht overeind. Korte verhaaltjes, eerlijk, openhartig, boordevol taalspel. Een van de clichés waarvan ze zelf vast zou gruwen – ‘ziekte kan ook een verrijking zijn’ – is toch wel van toepassing. Ze schrijft over wie ze als gezonde vrouw was. Tevreden over zichzelf, zonder een goed oog voor verlies en rouw in haar omgeving en het belang van liefdevolle zorg. Met haar treffende woordkeuze, intelligente waarnemingsvermogen en ongebroken humor schreef ze een boek dat inzicht biedt in de wereld van de ‘hersengeletselden’ onder ons, zonder dat het verstikkend is. Een hoogtepunt is het verhaal over de valklas, waarin patiënten leren hoe ze moeten vallen áls ze vallen. Bijl beschrijft zowel hilarisch als met mededogen hoe verschillend ze dat allemaal doen. En zij: ‘Ikzelf ging gewoon een beetje raar en bangig op mijn kont zitten’. Voor een breed publiek, een opkikker voor zieken en naasten. Winnaar NS Publieksprijs 2019..

Odile is de hoofdpersoon en vertelster (ik-vorm) van deze roman van de veelbekroonde Nederlandse schrijfster en dichteres (1952). Ze is in deze migratieroman, die midden negentiende eeuw speelt, een bastaardkind. Haar moeder is door haar bemiddelde ouders verstoten. Als de moeder onterecht in een krankzinnigengesticht wordt opgenomen, gaat Odile in op de avances van boer Koben. Na het mislukken van de aardappeloogst en dreigende uitzetting gaan ze in op de propaganda van de Maatschappij voor Overzeese Volksplanting om samen met vijftig streekgenoten overzees een mooie toekomst op te bouwen. Daar aangekomen blijken alle beloftes gebakken lucht en worden ze al snel geconfronteerd met ziekte, tegenslag, na-ijver, verdeeldheid, sektevorming en de onmogelijkheid om hun schulden af te betalen. Net als in het soortgelijke ‘Muskietenkust’ van Paul Theroux blijft Odile lang de steeds stuggere en dominante Koben trouw, terwijl de florerende moeder erop aandringt om met haar weg te gaan. De auteur roept met sober beeldend taalgebruik en subtiele vooruitverwijzingen een pakkend beeld op van een vergeten geschiedenis. Voor een breed publiek.

Zola (1840-1902) is een naturalistisch schrijver. Hij ziet de personages van zijn romans als producten van hun afkomst, het milieu waarin ze verkeren en het tijdperk waarin ze leven. In ‘Het meesterwerk’ (1886) beschrijft Zola het leven van Claude Lantier, een begenadigd en vernieuwend schilder. Hij is echter erfelijk belast: hij lijdt aan stemmingswisselingen. Aan het meesterwerk dat Claude voor ogen staat (het doet denken aan ‘Le déjeuner sur l’herbe’) werkt hij jarenlang. Als hij het dan eindelijk presenteert op een Salon, wordt hij uitgelachen: hij is zijn tijd ver vooruit. Datzelfde gaat op voor een enorm doek, gesitueerd in een Parijse wijk. Hij begrijpt dat men bepaalde elementen als vreemd zal ervaren, en vernietigt het. De stad Parijs speelt trouwens een belangrijke rol in de roman. Alle inzendingen voor de jaarlijkse Parijse Salons worden afgewezen. Zijn leven komt zo in een negatieve spiraal terecht en daarvan wordt ook zijn vrouw Christine het slachtoffer. Een meesterlijke roman. Voortreffelijk vertaald. Het Nawoord plaatst de roman in een literair en historisch kader.

Een persoonlijk verhaal over liefde, geluk en depressie. Actrice Isa Hoes beschrijft haar leven met Antonie Kamerling. Ze houden zielsveel van elkaar, maar hij lijdt aan depressies. Het lukt haar niet om hem te helpen en het lukt hem ook niet om zichzelf te helpen. Uiteindelijk pleegt hij zelfmoord. Persoonlijk, aangrijpend en toegankelijk geschreven. Dit boek betreft een filmeditie, met een voorwoord van Isa Hoes. Isa Hoes (Leiden, 1967) is een bekende schrijver, scenarioschrijver en actrice. Ze schreef tientallen boeken.

Essay over de moeder van de auteur en haar emancipatiestrijd. Ze werd geboren in het Turkse dorp Baltas. Door haar huwelijk belandt ze in de jaren tachtig in de Amsterdamse Bijlmermeer (Nederland), waar ze ten tijde van deze publicatie nog altijd woont en werkt. Het essay verscheen in het kader van de boekenweek 2019.