Papegaai vloog over de IJssel

Om zijn Iraanse moeder nog één keer te zien, reist de in Nederland in ballingschap levende Abdolah met zijn vrouw naar het voor hem veilige Dubai. Daar treft hij zijn zus, met wie hij nooit gesproken heeft over de tijd dat ze door het regime gevangen was gezet, en zijn moeder, die dementerend is. De kunstenaar in Abdolah besluit mee te gaan in de ‘fictieve wereld’ die zijn moeder regelmatig betreedt en haar niet te corrigeren. Uiteindelijk realiseert hij haar grootste wens (met hem naar Mekka te gaan) door haar mee te nemen naar de grote moskee in Abu Dhabi. In het verhaal van hun ontmoeting speelt ook Abdolahs fascinatie voor het kunstmatige (fictionele) Dubai een rol. Daarnaast raakt hij gecharmeerd van de steeds opduikende gastvrouw Nastaran die mogelijk een van de buitenlandse agenten van het Iraanse regime is. Fictie en non-fictie lopen op diverse manieren door elkaar en dat is het meest intrigerende aspect van dit niet van een genreaanduiding voorziene, zeer persoonlijke boek. Abdolahs stijl is er nog steeds niet een voor fijnproevers, maar is minder exotisch dan eerder het geval was.

De schrijver krijgt van Sultan, een bevriende landgenoot, een manuscript met de opdracht er een boek van te maken. Het verhaal begint sprookjesachtig als de vertelling Duizend-en-één-nacht. Sultan groeit op in een kasteel. Lieflijke momenten en gebeurtenissen worden afgewisseld met anekdotes vol bijgeloof. Als Sultan ouder wordt, gaat hij naar Teheran en wordt filmregisseur. Hij komt in contact met rebellen en helpt hen de koningin te ontvoeren. Het verhaal begint op een thriller te lijken. Sultan komt in de cel terecht. Bij de uitbraak van de revolutie wordt hij bevrijd door de menigte. De ayatollah komt aan de macht. Sultan filmt voor de geest van het vaderland, alles en overal, ook tijdens de oorlog. Weer wordt hij gevraagd door rebellen, weer helpt hij hen de leider van Iran van de troon te stoten. Sultan vlucht naar Nederland en wordt door Iraanse organisaties wereldwijd uitgenodigd. Hij is dé revolutionaire regisseur. Door zijn films kunnen gevluchte Iraniërs zich hun vaderland herinneren. Geromantiseerd levensverhaal van de Iraanse regisseur Saeed Soltanpour. Een vertelling vol aandacht voor het kleine en eenvoudige, waarin de harde realiteit soms keihard toeslaat en soms verpakt zit in details..

Deel uit de nieuwe serie 'Leeslicht', verhalen voor volwassenen die moeite hebben met lezen van bekende auteurs in gewone taal en eenvoudige bewoordingen. Twee ik-verhalen en een verhaal vanuit het perspectief van een jonge vrouw, geselecteerd uit verschillende bundels en hertaald voor deze uitgave. In de twee (autobiografische) ik-verhalen komen bij een Iraanse vluchteling door een ontmoeting met een jonge vrouw herinneringen aan zijn leven in Iran naar boven. In het derde verhaal wordt een jonge, getrouwde Nederlandse vrouw verliefd op een vluchteling, van wie zij na een korte relatie een kind krijgt. Zij kan de man niet uit haar hoofd zetten, waardoor haar huwelijk in de problemen komt. Poëtische verhalen waarin het verwerken van verdriet en angst mogelijk wordt door levenskunst, waarnemen en het heden beleven op een positieve wijze. Dit komt ook in deze vereenvoudige vorm goed naar voren, maar maakt de verhalen vooral geschikt voor lezers die deze benadering kunnen waarderen. Elke zin begint op een nieuwe regel, duidelijke tekstblokken, normale schreefloze letter, foto-omslag. Voorzien van het keurmerk Makkelijk Lezen. Zie ook www.leeslicht.nl.

Met zijn debuutroman 'Alleen maar nette mensen' (2008, bekroond met de Gouden Uil en verfilmd) kende Vuijsje (1970) veel succes én kreeg hij veel kritiek vanwege ‘racistische’ clichés over met name zwarte vrouwen. Deze derde roman (in 2012 verscheen nog 'Beste vriend') heeft met dat debuut een aantal zaken gemeen. Opnieuw is er een Amsterdamse man van joodse afkomst (Max), die zich niet tot de witte Nederlanders voelt horen en zich steeds drukker maakt over racisme. Hij is getrouwd met de zwarte Alissa, afkomstig uit de Bijlmer, die het racisme, dat zij veel nadrukkelijker ervaart, negeert. Hun zoon, Salomon, die uiterlijk meer op zijn moeder lijkt, wil zich krampachtig als zwarte jongen profileren. Deze drie personages vliegen elkaar steeds in de haren over zaken als identiteit, discriminatie, antiracisme activisme, vooroordelen en culturele toe-eigening. Een crisis ontstaat als Salomon wordt gearresteerd. In korte hoofdstukken fileert Vuijsje de multiculturele samenleving. Dat doet hij amusant en scherp, in soapachtige scènes met een hoog tempo en vol flitsende dialogen. Winnaar Mooiste Boekomslag 2019.

De Iraans-Nederlandse auteur (1954) voert een onderzoeker en docent Oriëntalistiek aan de Universiteit van Amsterdam op. Deze Sjeed Djamal heeft een oud reisdagboek van een Perzische sjah gevonden, die in de negentiende eeuw een grote rondreis door Europa maakte. Djamal besluit dit om te zetten in een historische verslaglegging. Hiervoor doet hij veel bronnenonderzoek en bezoekt hij samen met zijn student Iris verschillende plaatsen in Europa die de sjah ook aandeed. Deze verhaallijn weeft de auteur samen met de ‘hekajats’ (korte fabels, term uit de Oosterse vertelcultuur) van de reis van de sjah. Door de ontmoetingen van de sjah met de vele historische plaatsen en beeldbepalende personen van het negentiende-eeuwse Europa legt het boek eenvoudig verbinding met de Europese geschiedenis. Het zou dan als zodanig kunnen worden toegepast, al dan niet met educatieve doeleinden. De reizen van Djamal en zijn student door hedendaags Europa zorgen ook nog eens voor een boeiende maatschappelijke reflectie op de huidige staat van het continent, zonder ergens oordelend te worden.

Het verhaal gaat over Aga Djan, tapijthandelaar en hoofd van een grote Iraanse familie, die het huis van de moskee bewoont. Broers en zussen, neven en nichten wonen vreedzaam in het huis, totdat de Sjah van Perzië wordt afgezet en de Ayatollahrevolutie Khomeini aan de macht brengt (1979). Niet alleen het land lijdt onder de terreur, de jihad en de islamisering, ook de familie van Aga Djan wordt verscheurd en familieleden worden vijanden. In dit prachtige en aangrijpende verhaal wordt niet alleen de historie van Iran weerspiegeld in de familiegeschiedenis, het gaat ook over religieuze radicalisering en hoe vrienden vijanden kunnen worden. De roman is geschreven in eenvoudig Nederlands en boeit van het begin tot het eind. Kader Abdolah (1954) is een rasverteller, een echte vertelkunstenaar. Zijn roman geeft inzicht in het hedendaagse moslimfundamentalisme. Een aanrader voor een groot publiek..

Aan het einde van zijn leven is Herman Raven, een vermaard Nederlandse egyptoloog, bijna volledig dement. Hij heeft jaren geleden een mummie met sarcofaag uit Egypte mee terug naar Leiden genomen, in de kelder van zijn huis aan de Haagse Vliet uitgestald en deze tot een graftombe omgebouwd. Geholpen is hij daarbij door zijn oude Egyptische vriend Abdolkarim. Als Raven sterft, zet Abdolkarim alles op alles om zijn heilige belofte de mummie naar Egypte terug te brengen in te lossen. In Egypte aangekomen, oog in oog met de heilige Nijl, slaat het noodlot toe en loopt alles anders dan hij jarenlang had gepland. Het verhaal wordt verteld vanuit het traditionele perspectief van een alwetende verteller. De sfeer van het oude, religieuze Egypte is quasi op elke regel voelbaar. De vormelijke en afstandelijke Abdolkarim is een relict uit een lang vervlogen Egypte; de geritualiseerde conversatie in het hele boek past helemaal in dit beeld. Alles wat er gebeurt lijkt noodzakelijk en voorbestemd. Tot op het laatst ook de Nijl zijn tol opeist..

Een roman over identiteit en het begrip thuis. Kader Abdolah keert terug naar zijn vaderland met een vals paspoort en een andere naam. Hij bereikt zijn ouderlijk huis, maar zijn moeder herkent hem niet. Zij is dement. Hij realiseert zich dat zijn verlangen naar zijn ouderlijk huis misplaatst was. Hij bezoekt het oude familieobservatorium waar zijn voorouders de hemel observeerden. Hij richt zijn blik op de steden van zijn vaderland, waar vrouwen in opstand zijn gekomen tegen de geestelijke macht. Hij neemt de lezer mee naar het oorspronkelijke thuis, naar de plek waar we allemaal vandaan komen. Op licht poëtische toon geschreven. Geschikt voor een brede tot literaire lezersgroep. Kader Abdolah (Arak, 1954) is een bekende Nederlands-Iraanse (roman)schrijver, dichter, vertaler en columnist. Hij schreef vele boeken. Zijn werk wordt in meer dan dertig landen uitgegeven en won meerdere literaire prijzen, zoals de Charlotte Köhler Stipendium, de E. du Perronprijs en de Gouden Ezelsoor..